پشم سنگ که به نام راک وول معرفی و شناخته می‌شود، یک عایق حرارتی پر‌کاربرد است که از الیاف معدنی و ذوب کردن سنگ بازالت به دست می‌آید. مضرات پشم سنگ امروزه موجب می‌شود که بسیاری از افراد منصرف از خرید و استفاده شوند.
پشم سنگ در کنار مزایایش معایبی هم دارد که در ادامه ابتدا جدولی در رابطه با مضرات پشم سنگ و راهکارهای مقابله با این مشکلات می پردازیم:
| مضرات/خطرات احتمالی | اثرات بر سلامت انسان | راهکارهای مقابله | توصیه های تکمیلی |
|---|---|---|---|
| استنشاق الیاف ریز | تحریک مجاری تنفسی، سرفه، خارش گلو، و در موارد طولانی مدت احتمال آسیب ریه | استفاده از ماسکهای فیلتردار (N95 یا FFP2)، تهویه مناسب هوا، مرطوب کردن پشم سنگ پیش از برشکاری | اجتناب از کار در فضای بسته؛ نظافت منظم محیط با جاروبرقی های مجهز به فیلتر HEPA |
| تماس پوستی با الیاف | خارش، قرمزی پوست، و التهاب موضعی | پوشیدن دستکش و لباسهای پوشیده، شستشوی فوری پوست پس از تماس | استفاده از کرم های محافظ پوست قبل از کار |
| آسیب به چشم ها | سوزش چشم، قرمزی، و التهاب | استفاده از عینکهای ایمنی محافظ | شستشوی چشم با آب تماس در صورت تماس تصادفی |
| خطرات بلندمدت (مثلاً سرطان) | برخی مطالعات ریسک احتمالی سرطان زا بودن الیاف معدنی را مطرح کرده اند | انتخاب پشم سنگهای بیوسالوبل (الیاف زیست تجزیه پذیر)، رعایت استانداردهای ایمنی (مانند IARC) | مشورت با پزشک در صورت تماس مکرر؛ استفاده از مواد جایگزین مانند پشم شیشه یا سلولز |
| انتشار ذرات در محیط | آلودگی هوا و محیط کار | نصب صحیح عایق با پوشش محافظ (مانند فویل یا پارچه)، آبپاشی الیاف هنگام نصب | استفاده از دستگاههای تصفیه هوا در محیط های بسته |
اثرات تنفسی
همانطور که گفتیم الیاف پشم سنگ موجب تحریک مجاری تنفسی نظیر خارش بینی، خونریزی بینی، زخم گلو، سرفه، درد حنجره و… می‌شود. البته این نکته را در نظر داشته باشید که در صورت رعایت نکات ایمنی، آسیب‌های ایمنی به حداقل می‌رسند.
اثرات قلبی و عروقی
از دیگر خطرات پشم سنگ برای سلامتی می‌توان به اثرات قلبی و عروقی آن اشاره کرد که می‌تواند موجب افزایش مقاومت خونی و در‌نتیجه فشار‌خون می‌شود.
اثرات کبدی
مطابق با مطالعات انجام‌شده، مشکلات کبدی و مرگ‌و‌میر در میان افرادی که تماس مستقیم با پشم سنگ دارند، نسبت به دیگر افراد بیش‌تر است.
تحریک پوست و چشم‌ها
تماس مستقیم با پشم سنگ می‌تواند باعث تحریک پوست و چشم‌ها شود، منجر به خارش، قرمزی و التهاب گردد. استفاده از دستکش و عینک حفاظتی در هنگام کار با این ماده توصیه می‌شود.
آسیب به محیط زیست
اگر پشم سنگ به درستی نصب نشود، عملکرد عایق آن کاهش می‌یابد و ممکن است به اتلاف انرژی منجر شود.
آتش‌زدگی و دما
با وجود اینکه پشم سنگ به عنوان یک عایق مقاوم در برابر آتش شناخته می‌شود، ممکن است در دماهای بسیار بالا تحت تأثیر قرار گیرد و خواص خود را از دست بدهد.
آیا پشم سنگ آزبست دارد؟
آزبست یک ماده بسیار خطرناک است که مطابق با تحقیقات انجام‌شده، می‌تواند منجر به بروز انواع سرطان از‌جمله سرطان ریه و نای شود. امروزه در بسیاری از کشور‌های جهان، استفاده از آزبست ممنوع اعلام شده است. در‌نتیجه این سوال پیش می‌آید که آیا پشم سنگ سرطان‌زاست؟ آیا پشم سنگ آزبست دارد؟ به‌طور‌کلی پشم سنگ فاقد آزبست است و نمی‌توان آن را در گروه مواد سرطان‌زا قرار داد. لازم به ذکر است که ماده اصلی تشکیل‌دهنده پشم سنگ، سیلیس بوده، اما در سمت دیگر منیزیم و سلیسیم ترکیبات اصلی آزبست به شمار می‌آیند.
نکاتی که باید برای در امان ماندن از مضرات پشم سنگ رعایت کرد
هنگام نصب پشم سنگ یا استفاده از آن، توجه به برخی نکات الزامی است که به طور کلی عبارتند از:
- استفاده از تجهیزات ایمنی
همیشه از تجهیزات ایمنی مناسب نظیر دستکش، لباس آستین بلند و ماسک تنفسی استفاده کنید تا به این ترتیب از الیاف و خطرات پشم سنگ در امان بمانید.
- برش قسمت های اضافه
قسمت های اضافه پشم سنگ را جدا کنید و قبل از نصب پشم سنگ، اطمینان حاصل نمایید که منطقه مورد نظر شما تمیز و عاری از هر‌گونه زباله، گرد و غبار و رطوبت است.
- دور نگه داشتن از وسایل حرارتی
پشم سنگ در برابر آتش از خود مقاومت نشان می‌دهد، اما با این وجود آن را در تماس مستقیم با منابع گرما یا وسایل الکتریکی قرار ندهید.
- برقراری جریان هوا
برای کاهش مضرات و معایب پشم سنگ، بهتر است شرایطی برای تهویه هوا در محل کار ایجاد کنید
- اگر در رابطه با نصب پشم سنگ اطلاعات کافی ندارید، بهتر است با نصاب آن مشورت کنید.
آشنایی با ساختار پشم سنگ
در کشور‌های پیشرفته، صنعت بیش‌ترین میزان مصرف انرژی را به خود اختصاص می‌دهد، اما در کشور ما بیش‌ترین میزان مصرف انرژی، به منازل و بخش اداری تعلق دارد. در‌نتیجه این امر اتلاف انرژی بسیاری خواهیم داشت که این امر علاوه بر هزینه‌های بالا، آلودگی محیطی نیز به همراه دارد. استفاده از عایق‌های مختلف از‌جمله پشم سنگ می‌تواند مانع از هدر‌رفت انرژی و افزایش آلودگی محیط زیست شود. اما پشم سنگ چیست؟
به طور کلی پشم سنگ یک عایق صوتی_ حرارتی با الیاف معدنی است. همانطور که گفتیم بازالت متریال اصلی این نوع عایق به شمار می‌آید. برای تولید پشم سنگ، بازالت را در دمای 1500 درجه سانتیگراد ذوب می‌کنند. حال با بهره‌گیری از تکنیک‌های خاص، این سنگ را به الیاف بسیار ریز تبدیل می‌کنند. فراموش نکنید که که قطر الیاف به دست آمده بسیار کم بوده و در حد چند میکرون است. در حقیقت 97 درصد از پشم سنگ را بازالت تشکیل می‌دهد و تنها 3 درصد از آن به رزین‌ها و روغن‌های فرم دهی اختصاص دارد. اما این ماده مانند هر ماده دیگری دارای معایبی است که در ادامه با ویژگی ها و مضرات پشم سنگ آشنا می‌شوید.
کاربرد پشم سنگ
تحمل دمایی پشم سنگ بسیار بالا بوده و از -30 تا 750 درجه سانتیگراد است. همچنین این عایق ضریب انتقال حرارت بسیار پایینی دارد و به این ترتیب مصرف انرژی را به خوبی کاهش می‌دهد. با کاهش انرژی علاوه بر کم شدن هزینه‌ها، آلاینده‌های کم‌تری نیز به محیط زیست وارد می‌شود و همین امر موجب سلامت آن می‌شود. به‌طور‌کلی پشم سنگ را می‌توان بی‌ضررترین عایق حرارتی_ صوتی موجود در بازار به شمار آورد. انواع سنگ پشم سنگ امروزه کاربرد‌های مختلفی دارند که مهمترین و رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
عایق حرارتی
یکی از مهمترین کاربرد‌های پشم سنگ، عایق حرارتی است. چرا‌که ضریب انتقال حرارتی آن 0.034 بوده و می‌تواند مانع از هدر‌رفت سرما و گرما شود. از مهمترین کاربرد‌های پشم سنگ در این حوزه می‌توان به عایق‌کاری دیوار‌ها، سقف‌ها، کف‌ها، لوله‌ها و… اشاره کرد.
عایق صوتی
پشم سنگ امروزه به‌عنوان عایق صوتی به‌فراوانی کاربرد دارد و صدا‌های مزاحم را به‌صورت موثر جذب می‌کند. از آشنا‌ترین کاربرد‌های این عایق در حوزه صوت می‌توان به استفاده در استودیو و فضا‌هایی اشاره کرد که به آکوستیک بودن نیاز دارند.
عایق ضد‌حریق
از دیگر کاربرد‌های پشم سنگ می‌توان به ضد‌حریق بودن آن اشاره کرد. چرا‌که می‌تواند تا دمای 1420 بدون ذوب شدن، دوام آورد.
عایق در صنایع نفت و گاز:
پشم سنگ به عنوان عایق حرارتی و ضد آتش در تجهیزات صنعتی و لوله‌کشی در صنایع نفت و گاز استفاده می‌شود.
تولید صفحات و پانل‌ها:
پشم سنگ در تولید پانل‌های عایق و صفحات پیش‌ساخته استفاده می‌شود که در پروژه‌های ساختمانی به کار می‌روند.
ساخت و ساز:
در فرآیندهای ساخت و ساز، برای عایق‌کاری ساختمان‌ها و تأسیسات مختلف، از پشم سنگ استفاده می‌شود.
معایب پشم سنگ
آشنایی با مضرات پشم سنگ موجب می‌شود که شما برای خرید آن مطمئن‌تر عمل کنید. همچنین این امر از آسیب‌های جسمانی پشم سنگ نیز به خوبی جلوگیری می‌کند. بدون شک عبارت پشم سنگ و حساسیت برای شما آشنا است. در برخی موارد دیده شده که تماس طولانی‌مدت این عایق با دست، موجب بروز حساسیت، خارش پوست، سوزش چشم و… می‌شود. البته با این وجود عوارض پشم سنگ نسبت به عوارض پشم شیشه، بسیار کم‌تر است.
به‌طور‌کلی مهمترین معایب پشم سنگ عبارتند از:
- افت کیفیت عایق پس از گذشت یک بازه زمانی
- ایجاد خارش و حساسیت برای نصب کننده در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی
- ریزش محصول با گذشت زمان و در صورت انتخاب اشتباه
کلام آخر
در مطالب فوق به بررسی مضرات پشم سنگ پرداختیم و نکات استفاده از آن را بیان کردیم. همانطور که گفتیم پشم سنگ یکی از آشنا‌ترین و محبوب‌ترین عایق‌های امروزی است که کاربرد‌های بسیاری دارد. خرید پشم سنگ از شرکت‌ها و برند‌های مختلف امکان‌پذیر است که همیار پوشش یکی از معتبر‌ترین آن‌ها است.
با خرید از همیار پوشش سالار از مزایای رقابتی مختلف نظیر تسهیل در خرید، صرفه‌جویی در زمان و کاهش حمل و نقل‌های درون شهری بهره‌مند خواهید شد. همچنین محصولات این شرکت نسبت به دیگر رقبا بسیار مقرون به صرفه تر هستند. جهت تماس با کارشناسان ما در همیار پوشش با شماره ۰۲۱-۹۱۶۹۱۷۲۵ تماس بگیرید یا اینکه به وب‌سایت ما مراجعه کنید.
